نشانه‌هاي آخرالزمان
مقدمتاً بايد دانست كه نشانه هاي آخرالزمان به معناي ايّام پاياني جهان بر دو قسم مي باشند 1.علائمي که نشانگر نزديک شدن به روز رستاخيز و برپايي قيامت است كه در قرآن از نشانه‌هاي آن به اشراط الساعه[1] ياد شده است؛ 2.نشانه هايي که پيش از ظهور امام عصر بوجود مي آيد كه گاهي به عنوان علائم الظهور و گاهي به عنوان نشانه‌هاي آخرالزمان و پيشگوئيهاي آخرالزمان ـ مورد بحث قرار گرفته است؛ و در روايات معصومين ـ عليهم‌السّلام ـ بطور مشروح بيان شده است؛ البته قابل ذكر است وقتي كه آخرالزمان و نشانه‌هاي آن بصورت كلّي مطرح مي‌شود، ظهور حضرت مهدي (عج) يكي از نشانه‌هاي آخرالزمان به حساب مي‌آيد، زيرا به عقيده همه مسلمان‌ها قبل از لحظات پاياني دنيا و برپا شدن قيامت، ظهور آن حضرت حتمي و قطعي است. چنانکه اين مطلب از روايات فراوان استفاده مي‌شود؛ در يكي از روايات به نقل از امام صادق ـ عليه السلام ـ چنين آمده است: «لولم يبق من الدّنيا الاّ يوم واحد لطولّ الله ذلك اليوم حتّي يخرج قائمنا؛ اگر عمر دنيا جزء يك روز باقي نماند خداوند آن روز را آن قدر طولاني مي‌كند تا قائم ما خروج کند.»[2]
عصر كنوني، دوره آخرالزمان و پيامبر اسلام، پيامبر آخرالزمان مي‌باشد، براي اين‌كه قيام پيامبر اسلام، يكي از علائم آخرالزمان به حساب آمده است؛ در اين جا البته اين سؤال پيش مي‌آيد كه چگونه قيام پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ از نشانه‌هاي آخرالزمان شمرده شده در حالي كه 15 قرن مي‌گذرد و هنوز از نقطه پاياني جهان و حدوث قيامت خبري نيست؟ جواب اين سؤال را پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ ضمن خطبه‌اي به يارانش بيان نموده و فرموده است: «سوگند به كسي كه جان محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ به دست اوست آنچه از دنيا گذشته نسبت به آنچه باقي مانده مانند مقداري است كه از امروز شما گذشته نسبت به آنچه باقي مانده است و مي‌بينيد كه جز مقدار كمي باقي نمانده است.[3]
به هر حال در روايات نشانه‌ها و علائم آخرالزمان به طور مشروح بيان شده است كه ازجمله نشانه‌ها، موارد ذيل مي‌باشد، كه خود به دو دسته تقسيم مي‌شود: علامات آخرالزمان و علامات ظهور.
علائم آخر الزمان (اشراط الساعة)
1. فتنه‌هاي آخرالزمان: نابساماني اوضاع اجتماعي و فتنه و فسادهاي اجتماعي يكي از علائم آخرالزمان است كه در حديثي از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ چنين بيان شده است.
1. تضييع نماز: پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: از نشانه‌هاي آخرالزمان تضييع نماز، پيروي از شهوات، تمايل به هواپرستي، گرامي داشتن ثروت‌مندان، فروختن دين به دنيا است، در اين هنگام است كه قلب مؤمن در درونش آب مي‌شود آن‌چنان كه نمك در آب، از اين همه، زشتي‌ها كه مي‌بينيد و توانائي تغيير ندارد. 2. حكومت حاكمان جور. 3. بدي بر پدر و مادر. 4. گرفتن قوانين از شرق و غرب. 5. تزئين مساجد با مناره‌هاي طولاني و صفوف نمازگزاران فراوان امّا دل‌ها نسبت به يكديگر دشمن و زبان‌ها مختلف است. 6. انجام گرفتن معاملات با غيبت و رشوه. 7. فزوني طلاق. 8. ظهور لهو و لعب. 9. تظاهر اغنيا به انجام مناسك حج و رفتن به حج براي تفريح 10. فزوني گناه و فساد و دريده شدن پرده‌هاي عصمت. 11. زشت دانستن امر به معروف و نهي از منكر از نشانه‌هاي آخرالزمان به حساب آمده است.[4]
غير از فتنه هايي که در بالا بيان شد, در روايات به اموري ديگر نيز اشاره شده است:
2. بعثت پيامبر اسلام(ص) که پيش از آن گذشت 3. خروج ياجوج و مأجوج 3. دخان مبيني که شرق و غرب عالم را فرامي گيرد 5. نزول حضرت مسيح عيسي بن مريم (ع) از آسمان پس از ظهور امام عصر(عج) 6. خروج دابه از زمين که با مردم سخن مي گويند 7. دجال 8. طلوع خورشيد از مغرب 9. پيش آمدن سه خسوف در مشرق و مغرب و جزيرة العرب 10. آتشي که مردم محشر روانه مي سازد.[5]
علائم و نشانه هاي ظهور امام زمان(عج)
از جمله‌ي علائم آخرالزمان، ظهور حضرت مهدي (عج) مي‌باشد كه قبل از ظهور آن حضرت، علائمي در روايات بيان گرديده است كه اين علائم به دو دسته تقسيم مي‌شود: علائم حتمي و غيرحتمي.
الف: علائم حتمي: عبارت از نشانه‌هايي است كه قبل از ظهور حضرت بطور حتم و قطع واقع مي‌شود و آنها عبارت‌اند از: اول: خروج دجّال است و آن ملعون ادّعاي الوهيت نمايد و به وجود و سخن او خونريزي و فتنه در عالم، واقع خواهد شد. دوّم: صيحه و نداي آسماني است كه اخبار زيادي دلالت دارد كه حضرت قائم در مكّه در جانب خانه كعبه، ظاهر مي‌شود و منادي ندا مي‌كند و مي‌گويد اي گروه خلايق؛ آگاه باشيد كه اين مهدي آل محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ است؛ شرق و غرب عالم همه اين ندا را مي‌شنوند. سوّم: خروج سفياني است اسم او عثمان بن عنبسه است و از اولاد يزيد بن مُعويه است. چهارم: فرو رفتن لشكر سفياني در بيدا (در بين مكه و مدينه) است. پنجم: قتل نفس زكيه است، و آن پسري است از آل محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ در مابين ركن و مقام. ششم: خروج سيّد حسني است كه ظاهراً از اولاد امام حسن مجتبي مي‌باشد و از طرف ديلم و قزوين خروج نمايد و بياري دين محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ بشتابد. هفتم: ظاهر شدن كف دستي است كه در آسمان طلوع نمايد و در روايت ديگر صورت و سينه و كف دستي در نزد چشمة خورشيد ظاهر شود. هشتم: كسوف آفتاب است در نيمة ماه رمضان و خسوف قمر در آخر آن. نهم: اختلاف بني‌عباس و انقراض دولت ايشان است كه قبل از قيام حضرت منقرض خواهد شد از سمت خراسان.[6]
ب: علائم غير حتمي: علامات غير حتمي كه ظهورشان ممكن است اتفاق بيفتد گرچه قطعي نمي‌باشد اين علائم بعضي ظاهر شده و بعضي هنوز واقع نشده و ما در اين جا به بعضي از آنها به نحو اجمال اشاره مي‌كنيم:
اول: خراب شدن ديوار مسجد كوفه. دوّم: جاري شدن نهري است از شط فرات در كوچه‌هاي كوفه. سوم: آباد شدن شهر كوفه است بعد از خراب شدن آن. چهارم: آب در آوردن درياي نجف است. پنجم: ظاهر شدن ستارة دنباله‌دار است. ششم: ظاهر شدن قحطي شديد است قبل از ظهور آن حضرت. هفتم: وقوع زلزله و طاعون شديد در كثيري از بلاد. هشتم: قتل بيوح است يعني قتلي كه آرام نمي‌گيرد. نهم: كثرت قتل و خونريزي در كوفه از ناحيه پرچم هاي مختلف است. دهم: فرا گرفتن ظلمت كفر و فسوق و معاصي است تمام عالم را و ده‌ها علائم ديگر درين رابطه ذكر شده است که به اين مقدار اكتفا مي‌شود.[7]
مردم آخرالزمان: در مورد مردم آخرالزّمان آمده است: دو ثلث مردم از دين اسلام باطناً برگردند عمامه از سر بردارند، به كمي اولاد خوشحال شوند، مذهب شيعه در اولاد عجم (ايران) شهرت جهاني پيدا كند، خوف و ترس در كشور عراق حكمفرما شود، موت احمر كه عبارت از خونريزي زياد است فراوان گردد، مردم به زبان مسلمان ولي دين خود را به دنيا بفروشند، اهل قم مبارز و رزمنده‌تر از بلاد ديگر شوند.[8]
دولت يهود: يكي از علائم آخرالزمان تشكيل دولت يهود در فلسطين مي‌باشد، در كتاب پيشگوئيهاي آخرالزمان به نقل از كتاب عقائد الاماميه الاثنا عشريه، از حجت‌الاسلام سيد ابراهيم موسوي ص 270 مي‌نويسد: حضرت اميرالمؤمنين ـ عليه‌السّلام ـ فرمود: يهود از اطراف جهان به فلسطين گرد آيند و براي خود دولت قرار دهند.[9]
نهضت امام خميني(ره): يكي از نشان‌هاي آخرالزمان نهضت جهاني امام خميني (ره) مي‌باشد اين مسئله در ضمن رواياتي كه از علي ـ عليه‌السّلام ـ و رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ اشاره‌اي شده است و علماء نهضت امام(ره) را از مصادق آن روايات شمرده‌اند. در كتاب ملاحم سيد مولانا از كتاب ملاحم بن طاووس مي‌نويسد: رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: در آخرالزمان فتنه‌ها برپا شود تا اين‌كه خانه‌اي باقي نماند مگر آن‌كه از آن فتنه به او برسد و مورد هتك و بي‌احترامي و زدن واقعه گردد و بعد سيّدي از عترت من خروج كند و آسايش و آزادي دهد.[10]
در روايت ديگري آمده است: شخصي از اهل قم مردم را به حق مي‌خواند و گروهي مانند پاره‌هاي آهن به دور او گرد آيند.[11]
حاصل آنکه بعضي از نشانه هاي ظهور امام زمان(عج) و اشراط الساعة مشترکند.
نكته: شايان ذكر است كه در كتاب پيش‌گويي‌هاي آخرالزّمان، پيشرفت‌هاي علمي و صنعتي و اختراعات و اكتشافات، از علائم آخرالزّمان به حساب آمده است و اين مطلب را مؤلف اين كتاب از بعضي روايات استفاده نموده است كه خود قابل دقّت است.[12]
پي نوشت ها:
[1] . محمد/ 18.
[2] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج36، ص 408.
[3] . مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ چهاردهم، 1375، ج 21، ص 165 و 450.
[4] . همان.
[5] . ر. ک : الالهيات, ج4, ص 242-250 .
[6] . قمي، شيخ عباس، منتهي الآمال، قم، انتشارات هجرت، 1373 ش، چاپ هشتم، ج 2، ص 873ـ879.
[7] . همان.
[8] . علي فلسفي، پيشگوئيهاي آخرالزمان، مشهد به خط هاشمي‌نژاد، 1360، ششم، ـ صلي الله عليه و آله ـ 1 و 11 و 20 و 15 و 16.
[9] . همان.
[10] . علي فلسفي، پيشگوئيهاي آخرالزمان، مشهد به خط هاشمي‌نژاد، 1360، ششم، ـ صلي الله عليه و آله ـ 1 و 11 و 20 و 15 و 16.
[11] . سفينة البحار ج 2، ص 446
[12] . پيشگوئيهاي آخرالزمان، همان.